اختلال وسواس فکری– عملی چگونه توسعه پیدا می کند؟
تحقیقات نشان می دهند که 90درصد از مردم افکاری مشابه با افکار مشکل زا در افراد وسواسی را دارند. با این حال به نظر می رسد افراد مبتلا به اختلال وسواس نسبت به افراد عادی بیشتر از این افکار رنج می کشند. در اکثر موارد افکاری که موجب نگرانی مبتلایان به اختلال وسواس را فراهم می آورد، برخلاف باورها و ارزش های آنها است. به عنوان مثال، یک فرد بسیار مذهبی از این می ترسد که کفر بگوید، یا یک مادر پرمحبت میترسد که به فرزندش آسیب برساند.
از آنجایی که افراد مبتلا به وسواس از افکار خود رنج می برند، سعی می کنند از این افکار اجتناب کنند. اغلب سعی می کنند جلوی افکار را بگیرند. مشکل اینجا است که هر چه بیشتر تلاش کنید به یک چیز فکر نکنید، در نهایت بیشتر به آن چیز فکر خواهید کرد. می توانید امتحان کنید: سعی کنید در یک دقیقه آینده به «فیل سفید» فکر نکنید. احتمال زیادی وجود دارد که اولین چیزی که به فکر شما می رسد، همان چیزی باشد که سعی دارید به آن فکر نکنید- که همان «فیل سفید» است.
" />
زمانی که افراد متوجه می شوند نمی توانند از افکار ناراحت کننده اجتناب کنند، راه های دیگری را برای کاهش اضطراب امتحان می کنند. ممکن است برخی رفتارها را انجام دهند، از قبیل شست وشو زیاد یا گفتن یک ذکر خاص. این کار معمولاً باعث کاهش اضطراب می شود. متاسفانه این آرامش موقتی است و به زودی باید این عمل را مجدداً انجام دهند تا احساس بهتری داشته باشند. به زودی آن عمل تبدیل به وسواس عملیخواهد شد.
درمان
بسیاری از افراد می توانند از پس وسواس های خود بربیایند و پیش از شدت گرفتن علائم، جلوی آنها را می گیرند. ولی در برخی از موارد، اختلال شدت می گیرد و فرد قادر نیست به تنهایی از پس آنها بربیاید. در چنین مواردی مراجعه به یک متخصص بسیار مفید است. درمان اختلال وسواس به دو صورت انجام می-شود: درمان دارویی و روان درمانی. داروهایی که بیشترین تاثیر را بر اختلال وسواس می گذارند موجب افزایش سطح سروتونین در مغز می شوند. روانپزشک شما می تواند داروی مفید برای شما را تجویز کند. توصیه می شود که دارودرمانی به همراه روان درمانی مورد استفاده قرار گیرد. برای برخی از بیماران، ترکیب دارودرمانی و روان درمانی بهترین نتیجه را به همراه دارد.
افراد مبتلا به اختلال وسواس از این می ترسند که اگر به افکاری که از آنها می ترسند فکر کنند و هیچ وسواس عملی انجام ندهند، اضطراب در آنها بیشتر و بیشتر خواهد شد، و نمی توانند این اضطراب را تحمل کنند. اغلب می ترسند که دیوانه شوند. روان درمانی به شما کمک می کند تا بیاموزید می توانید اضطراب را بدون استفاده از وسواس عملی کنترل کنید. شما راهبردهای شناختی از قبیل روش متفاوت فکر کردن را می آموزید که می توانند به شما کمک کنند اضطراب کمتری داشته باشید. همچنین می آموزید اگر به جای این که از ترس هایتان اجتناب کنید، با آنها روبرو شوید، از بین خواهند رفت. شاید باور این موضوع سخت باشد، ولی حقیقت دارد. درمانگر به شما کمک می کند تا به تدریج با چیزهایی که از آنها می ترسید روبرو شوید، تا جایی که به این اعتماد به نفس برسید که می توانید بدون استفاده از وسواس های عملی با ترس های خود روبرو شوید.
تحقیقات نشان می دهد بالغ بر 80 درصد افرادی که از روان درمانی برای اختلال وسواس فکری –عملی استفاده می کنند، بهبود متوسط تا زیاد را نشان خواهند داد. معمولاً افراد حتی پس از درمان، افکار وسواسی گاه و بیگاه و میل به آئین مندی خواهند داشت. با این حال، بیماران احساس کنترل بسیار بیشتری دارند و قادر هستند از زندگی خود لذت ببرند. تحقیقات همچنین نشان می دهند حس خوب افراد حتی پس از خاتمه درمان نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
توجه:
پژوهشی تحت نظارت اساتید روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در حال اجرا است که به درمان این اختلال می پردازد؛ چنانچه افرادی را می شناسید که به این اختلال مبتلا هستند، می توانید برای شرکت در این پژوهش به ما معرفی کنید. شرکت در این پژوهش رایگان خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با شرایط شرکت در پژوهش به آدرس @vasvaasi مراجعه کنید و یا با شماره زیر تماس بگیرید:
مرکز مشاوره بیدار (با مدیریت دکتر محمود گاری): 66414300 (ظرفیت محدود است)
در مورد علل به وجود آمدن وسواس و راه های پیشگیری از آن نیز در مطالب آینده بیشتر صحبت خواهیم کرد.
درباره این سایت